Được quảng bá như một giải pháp hữu hiệu, thay thế thuốc lá truyền thống; không gây nghiện, không độc hại, hương thơm dễ chịu, không hôi miệng... thuốc lá điện tử nhanh chóng trở thành trào lưu thời thượng trong giới trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, thuốc lá điện tử gây hại cho sức khỏe như thuốc lá điếu thông thường.
Ảnh minh họa.
Sốc và lo lắng là cảm giác của anh Nguyễn Anh Xuân khi biết con trai mình mới chỉ là học sinh lớp 7 đã đua theo các bạn cùng lớp hút thuốc lá điện tử. Khi được hỏi, con trai anh Xuân cho biết do bạn bè mời dùng thử và vì tò mò nên cũng đã thử hút thuốc lá điện tử, một phần là để chứng tỏ bản lĩnh của mình: "Lớp của con tôi cũng có cả bạn bán thuốc lá điện tử. Gia đình hoang mang, khi đọc tin trên báo có thông tin nói không có hại bằng thuốc lá thường, nhưng các bác sỹ nói là có chất gây nghiện, chất có hại cho sức khỏe. Gia đình đã nói chuyện, cũng cấm con không hút thuốc lá điện tử nhưng khi ra ngoài hoặc ở trường thì sao có thể quản được".
Đây không chỉ là tâm trạng của riêng anh Nguyễn Anh Xuân mà là tâm trạng chung của nhiều bậc phụ huynh có con bị lôi kéo hút thuốc lá điện tử ở độ tuổi cấp 2, cấp 3. Theo các chuyên gia y tế, “thuốc lá điện tử” hay còn gọi là “thuốc lá làm nóng” gây hại cho sức khỏe như thuốc lá điếu thông thường. Trong thuốc lá điện tử vừa có chất gây nghiện, vừa có chất gây độc. Nhiều người sử dụng đã bị nghiện vì nicotine nhưng cũng có thể nghiện do chất tạo mùi.
Theo ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Y tế, thuốc lá điện tử cho thêm các phụ gia có hại cho sức khỏe, rất khó kiểm soát, nhất là đối với thế hệ trẻ: "Thuốc lá điện tử chứa nicotine nhưng bằng dung dịch liên quan đến hóa chất chứ không phải dung dịch liên quan đến lá thuốc lá, ngoài ra thuốc lá điện tử chứa đến 4.000 các hương vị khác nhau. Với 4.000 hương vị khác nhau như vậy nếu như các hương vị đó nó trộn lẫn lại với nhau sẽ tạo ra sự gây nghiện ngoài cái nicotine cho các đối tượng sử dụng".
Đáng báo động hơn cả là thuốc lá điện tử đang dẫn đường cho ma túy tổng hợp, theo Viện khoa học hình sự (Bộ Công an), thời gian qua đã nhận được đề nghị giám định nhiều mẫu dung dịch thuốc lá điện tử do phụ huynh hoặc nhà trường mang đến. Kết quả giám định cho thấy, trong những dung dịch này đều chứa chất hướng thần, gây ảo giác kích thích thần kinh rất mạnh.
Trung tá, Tiến sĩ Đặng Văn Đoàn, Viện Khoa học hình sự cho biết: "Chúng tôi đã phát hiện ra chất hướng thần được các đối tượng cho vào trong dung dịch của thuốc lá điện tử, giữ nguyên màu sắc, mùi vị, tem nhãn mác của dung dịch thuốc lá điện tử, sau đó sử dụng dụng cụ hút thuốc lá điện tử để sử dụng trái phép chất ma túy".
Tuy nhiên, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này lại đang thu hút giới trẻ thông qua những hình ảnh quảng cáo bắt mắt. Nguy hiểm hơn, các sản phẩm “thuốc lá điện tử” hiện đang được các tập đoàn thuốc lá nhấn mạnh thông điệp dễ gây nhầm lẫn rằng có những loại thuốc lá ít hại cho sức khỏe. Do ảnh hưởng từ những chiêu bài quảng cáo đó, tỷ lệ thanh thiếu niên ở nước ta sử dụng “thuốc lá điện tử” có chiều hướng gia tăng. Nhiều học sinh bị cuốn hút bởi kiểu dáng thiết kế “sành điệu”, mê mẩn trước tính năng sử dụng tiện lợi, hương vị mới lạ mà “phê” theo làn khói và xem nhẹ các rủi ro đối với sức khỏe của mình.
Cô Đào Thị Hồng Hạnh, Hiệu trưởng, Trường THCS Bế Văn Đàn, Đống Đa, Hà Nội cho biết, cũng nhiều lần các thầy cô phát hiện học sinh hút thuốc lá điện tử, kịp thời thu giữ và báo tới phụ huynh. Bên cạnh đó, nhà trường đã tuyên truyền giáo dục cho các em học sinh hiểu về tác hại của thuốc lá điện tử bằng nhiều biện pháp: "Bản thân các con ở tuổi bắt đầu phát triển tò mò với những thứ xung quanh, rồi ảnh hưởng của phương tiện truyền thông, mạng xã hội, các con muốn tập làm người lớn… Nhà trường luôn nâng cao nhận thức của các con về tác hại thuốc lá điện tử thông qua các buổi truyền thông, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt ngoại khóa. Điều này còn tích hợp trong các bộ môn học của các trên trường như môn giáo dục công dân và sinh học, để các thầy cô phân tích cho các con tác hại của thuốc lá điện tử đối với cơ thể và tinh thần của các con. Bên cạnh đó, nhà trường tổ chức các hoạt động văn thể mỹ để lôi cuốn các con vào các hoạt động lành mạnh từ đó các con xa dời hành vi lệch chuẩn chưa đúng mực".
Nhận thấy sự tác hại của thuốc lá điện tử, hiện nhiều quốc gia trên thế giới đã cấm mua bán, sử dụng đối với sản phẩm “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá làm nóng”. Tuy nhiên, tại nước ta, chưa có quy định cấm.
Theo bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), “thuốc lá điện tử” đang giúp người kinh doanh bán sản phẩm cho người dưới 18 tuổi một cách công khai mà không vi phạm quy định của pháp luật: “Theo thông tin từ Tổ chức y tế thế giới, đến nay đã có hơn 40 nước cấm sử dụng thuốc lá điện tử vì những căn bệnh do thuốc lá điện tử gây ra, cũng những tai nạn do quá trình sử dụng thuốc lá điện tử gây ra. Tại Việt Nam, chúng tôi mong muốn rà soát những bằng chứng một cách kỹ lưỡng để tiến tới kiến nghị cấm sử dụng thuốc lá điện tử và shisha vì đây là những sản phẩm có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người sử dụng".
Trước hiểm họa của “thuốc lá điện tử”, các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo Việt Nam cần có hành động kịp thời để giúp thế hệ trẻ không bị lừa dối bởi các quảng cáo gây nhầm lần rằng “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá làm nóng” ít hại cho sức khỏe. Một trong những hành động mạnh mẽ đầu tiên cần làm là ban hành quy định cấm các loại thuốc lá mới này.
Trước khi các cơ quan chức năng có quy định nghiêm hơn về việc sử dụng thuốc lá điện tử, thì nhà trường và gia đình cần phối hợp chặt chẽ để tuyên truyền, giáo dục cho các em học sinh hiểu về tác hại của thuốc lá điện tử, tại các gia đình, người lớn cũng cần làm gương cho các em noi theo, đó là không sử dụng thuốc lá điện tử./.
